De zon schijnt weer volop!
Smeren, smeren en nog eens smeren: we weten hoe belangrijk het is voor de kinderen en onszelf. We vergeten vaak dat onze huisdieren ook kunnen verbranden na blootstelling aan zonnestralen. Vooral dunbehaarde plekken of dieren met een witte vacht lopen een verhoogd risico. Denk daarbij aan de verbande randen van de oorschelpen van witte katten waarbij relatief vaak een kwaadaardige huidtumor ontstaat, genaamd plaveiselcelcarcinoom. Voor deze oorschelpen en alle andere onvoldoende beschermende huid bij onze gezelschapsdieren en paarden is smeren met een voor dieren veilige zonnebrandcrème belangrijk.
Onvoldoende beschermde huid
Bij de meeste dieren is de huid goed beschermt door de huidbarrière en de vacht. Zit het dier lekker in zijn vacht, dan is er meestal geen noodzaak om de huid extra te beschermen tegen zonnestralen. Smeren met zonnebrandcrème is wel noodzakelijk op de dun behaarde plekken bij dieren zoals oorschelpen, buik, liezen en de roze neusrug. Extra bescherming is noodzakelijk voor dieren die minder dicht behaard zijn en waarbij de huid zichtbaar is, anders kan het dier makkelijk verbranden. Denk hierbij ook aan dieren met alopecia X, vitiligo of pemphigus. Ook littekenweefsel, haarloze rassen of dieren met een witte of licht gekleurde vacht hebben extra bescherming nodig tegen de zon. Mensen, die hun trouwe viervoeter meenemen met vakantie naar een zonnige bestemming, moeten ook extra alert zijn. De zonkracht is dan extra sterk en het huisdier loopt nog meer risico op verbranding door de zon. Veel eigenaren denken er waarschijnlijk niet aan om de dunbehaarde plekken of de kale huid (bijv. door het scheren van de huid voor de operatie) dan in te smeren met een veilige zonnebrandcrème voor dieren.
Wat is zonnebrand?
De zonkracht bepaalt hoe lang de onbeschermde huid blootgesteld kan worden aan uv-straling zonder te verbranden. Naarmate de zon hoger gaat staan, neemt de uv-intensiteit toe. Het gevaar op verbranding door de zon bij dieren neemt dan toe. Het schadelijke effect van de zon komt door de uv-straling, voornamelijk UV-A en UV-B. Tekenen van verbranding zijn verlies van haren, rode, warme, pijnlijke, schilferige en/of verdikte huid. Bij ernstige verbranding kunnen in een later stadium wondjes, blaren en korsten ontstaan.
Bij chronische zonschade kan ook bij onze huisdieren huidkanker ontstaan. Denk daarbij aan de relatief vaak voorkomende kwaadaardige huidtumoren op het oor van een (witte) kat. Door de chronische verbranding moet vaak een stuk van het oor verwijderd worden. Ook de hond met weinig haar en/of een witte vacht heeft het veel kans op verbranding door de zon. Denk hierbij vooral aan de uiteinden van de oren, de neus, de binnenkant van de benen en de buik. Bij honden komt het geregeld voor dat ze huidproblemen hebben waardoor er plekken kaal zijn, die extra bescherming nodig hebben. Ook na het scheren van zowel de kat als de hond is het vaak noodzakelijk om de ineens onbeschermde huid tijdelijk extra te beschermen tegen de zon tot de vacht terug gegroeid is.
Kunnen we onze eigen zonnebrandcrème gebruiken op ons dier?
Het grootste verschil is het gebruik van de zonnebrandcrème bij dieren en mensen. In de basis is het idee hetzelfde. Zowel voor mens als dier smeer je de aan de zon blootgestelde onbedekte huid in. Eén van de belangrijkste verschillen is dat mensen de zonnebrandcrème niet van hun lijf likken en dieren dat wel doen. Verder van groot belang is dat in humane zonnebrandcrème vaak een minerale filter zit genaamd zinkoxide. Zowel bij honden, maar ook voor katten is zinkoxide giftig bij inname. Het kan milde tot ernstige bijwerkingen veroorzaken zoals braken, bloedarmoede, hoesten, irritatie van de bek en diarree. Zonnefilters die vallen in de salicylaten groep worden ook vaak gebruikt en zijn zeer giftig voor katten. Voor paarden zijn voorgaand genoemde filters meestal wel veilig. Zonnefilters PABA (Para-Aminobenzoic Acid) en Cinnamaten zijn voor alle diersoorten en onszelf onveilig. PABA filter wordt gelukkig ook humaan nauwelijks nog gebruikt. De cinnamaten filters worden wel vaak gebruikt en zijn schadelijk voor het milieu en werken hormoonverstorend. Naast zonnefilters kan parfum en conserveringsmiddelen in humane zonnebrandcrème huidirritaties veroorzaken of zelfs onveilig zijn voor het dier. Huidirritaties op zonnefilters kunnen soms voorkomen, maar komen veel sneller voor in combinatie met een toegevoegd parfum. De meeste humane zonnebrandcrèmes bevatten een parfum of geurstof. Parfum, geurstoffen, kleurstoffen, plantenextracten als citrus, lavendel en bijv. tea tree zijn stoffen die in combinatie met de zon zelfs zonneschade kunnen versnellen. Lees altijd goed de ingrediënten van zonnebrandcrème voor dieren, want onder de goede zijn er ook altijd minder veilige zonnebrandcrèmes. Gebruik liever geen spray (eigenlijk ook liever niet voor jezelf), omdat stoffen ingeademd worden en in de luchtwegen terecht komen.
Welke zonnefilters zijn onveilig voor hond en kat?
- Zinkoxide
- Cinnamaten filters (o.a. thylhexyl Methoxycinnamate of Octyl Methoxycinnamate)
- Oxybenzone
- Salicylaten filters (o.a. Homomenthyl Salicylate en Ethylhexyl Salicylate)
- Nano titaniumdioxide
Waar moet je verder op letten?
Je huisdier kun je extra beschermen door de huid in goede conditie te brengen, dus maak korte metten met de droge huid en versterk de huidbarrière, door bijvoorbeeld het gebruik van een huidconditioner of een voedende crème voor dieren. De huid verliest namelijk extra vocht door het regelmatig blootstellen aan de zon. Het is dus van groot belang dat de huid wordt geholpen, met hydraterende stoffen. Het is goed om te kijken naar de toegevoegde ingrediënten in een zonnebrandcrème. Zo zijn hyaluronzuur bijvoorbeeld (sodium hyaluronate), pantenol (pro vitamine-B5) en allantoïne belangrijke stoffen die zorgen voor de hydratatie van de huid. Hyaluronzuur is de meest bekende stof, deze komt van nature in de huid voor en is dus heel belangrijk om het vochtgehalte van de huid op pijl te houden. Naast het vochtverlies, ontstaat er door de uv-straling schade aan de huid en worden er vrije radicalen gevormd. Om de huid goed te beschermen tegen deze vrije radicalen is het sterk aanbevolen om een product met sterke antioxidanten erin te kiezen. Denk daarbij aan bijvoorbeeld vitamine E (tocopherol) en/of niacinamide. Om de werkzaamheid van deze actieve antioxidanten lang goed te houden is een airless pompflacon het beste. Dit is een speciale verpakking om te voorkomen dat er zuurstof bij de zonnebrandcrème komt. Gebruik minimaal SPF 30. Bij een hogere SPF wordt de huid iets meer tegen de zon beschermt, echter is het verschil minimaal. SPF 30 werkt tegen 97% van de zonnestralen en SPF 50 houdt 98% tegen.
Smeren doe je zo:
Breng een flinke laag crème aan op de dun- en onbehaarde plekken vóór blootstelling aan de zon. Regelmatig opnieuw aanbrengen, zeker na het zwemmen. Laat het dier op het heetst van de dag zoveel mogelijk uit de zon. Bewaar een zonnebrandcrème zoveel mogelijk uit de zon en stel de zonnebrandcrème niet bloot aan temperaturen boven de veertig graden.
Conclusie:
Bescherming tegen blootstelling van de zon is ook heel belangrijk voor onze dieren. Een goede zonnebrandcrème kan huidkanker, pijnlijke en rood verbrande huid voorkomen. Vooral de dunbehaarde plekken hebben extra bescherming nodig. Er zijn veel stoffen in zonnebrandcrèmes giftig voor dieren of ze veroorzaken extra zonschade. Gebruik daarom altijd een zonnebrandcrème speciaal ontwikkeld voor het desbetreffende diersoort.